Η Άγκυρα επιδιώκει να τονίσει τον παραδοσιακό της ρόλο ως οδού για τη διακίνηση αγαθών από την Ασία προς την Ευρώπη
Η Τουρκία βρίσκεται σε «εντατικές διαπραγματεύσεις» με περιφερειακούς εταίρους σχετικά με την εναλλακτική της λύση στο σχέδιο εμπορικού διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής που συμφωνήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής των G20 αυτόν τον μήνα, καθώς η χώρα επιδιώκει να ενισχύσει τον ιστορικό της ρόλο ως οδού μεταφοράς εμπορευμάτων που κινούνται από την Ασία προς την Ευρώπη.
Η Άγκυρα έχει αντιταχθεί στην προτεινόμενη διαδρομή Ινδίας-Μέσης Ανατολής, η οποία θα μεταφέρει αγαθά από τη χώρα μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας και του Ισραήλ στις ευρωπαϊκές αγορές. Ο συζητούμενος διάδρομος, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και την ΕΕ καθώς προσπαθούν να αποκρούσουν την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, θα παρακάμψει πλήρως την Τουρκία.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Πρόεδρος της Τουρκίας, δήλωσε μετά τη Σύνοδο των G20 ότι «δεν μπορεί να υπάρξει διάδρομος χωρίς την Τουρκία», προσθέτοντας ότι «η καταλληλότερη διαδρομή για το εμπόριο από την Ανατολή προς τη Δύση πρέπει να περάσει από την Τουρκία».
Ο υπουργός Εξωτερικών του, Χακάν Φιντάν, έχει έκτοτε διπλασιάσει τον σκεπτικισμό, επιμένοντας ότι «οι εμπειρογνώμονες είχαν αμφιβολίες ότι ο πρωταρχικός στόχος (του διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής) ήταν ο ορθολογισμός και η αποτελεσματικότητα» και υπονοώντας ότι παίζουν ρόλο «πιο γεωστρατηγικές ανησυχίες».
«Ένας εμπορικός δρόμος δεν σημαίνει μόνο τη συνάντηση του εμπορίου και μόνο. Είναι επίσης μια αντανάκλαση του γεωστρατηγικού ανταγωνισμού», δήλωσε ο Φιντάν απαντώντας σε ερώτηση των Financial Times.
Η Τουρκία επιθυμεί να τονίσει τον παραδοσιακό της ρόλο ως γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μια ιστορία που χρονολογείται αιώνες πίσω στους δρόμους του μεταξιού.
Η Άγκυρα έχει αντ' αυτού προωθήσει μια εναλλακτική λύση που ονομάζεται Πρωτοβουλία για τον Δρόμο Ανάπτυξης του Ιράκ, με τον Φιντάν να επιμένει ότι βρίσκονται σε εξέλιξη «εντατικές διαπραγματεύσεις» με το Ιράκ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για ένα έργο που θα διαμορφωθεί «μέσα στους επόμενους μήνες».
Η προτεινόμενη διαδρομή, ύψους 17 δισ. δολαρίων, θα μεταφέρει εμπορεύματα από το λιμάνι Γκραντ Φάου στο πλούσιο σε πετρέλαιο νότιο Ιράκ μέσω 10 ιρακινών επαρχιών και στην Τουρκία, σύμφωνα με τα διαγράμματα που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση της Βαγδάτης.
Το σχέδιο βασίζεται σε 1.200 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών υψηλής ταχύτητας και σε ένα παράλληλο οδικό δίκτυο. Το σχέδιο έχει τρεις φάσεις, με την πρώτη να στοχεύει στην ολοκλήρωσή της το 2028 και την τελευταία το 2050.
Οι αναλυτές, ωστόσο, λένε ότι υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τη σκοπιμότητα του έργου, για οικονομικούς λόγους και λόγους ασφαλείας.
«Η Τουρκία δεν έχει τη χρηματοδότηση για να υλοποιήσει όλο το εύρος του έργου και φαίνεται να βασίζεται στην υποστήριξη των ΗΑΕ και του Κατάρ για την κατασκευή των προτεινόμενων υποδομών», δήλωσε ο Εμρέ Πεκέρ, διευθυντής Ευρώπης στη δεξαμενή σκέψης Eurasia Group. «Για να συμβεί αυτό, τα κράτη του Κόλπου θα πρέπει να πειστούν για τις καλές αποδόσεις των επενδύσεων - κάτι που δεν είναι άμεσα εμφανές με το έργο (του Αναπτυξιακού Δρόμου)».
Ο Πέκερ πρόσθεσε ότι υπάρχουν επίσης «ζητήματα γύρω από την ασφάλεια και τη σταθερότητα που απειλούν, τόσο την κατασκευή όσο και τη μακροπρόθεσμη σκοπιμότητα του έργου».
Το Ιράκ πλήττεται από την ανεξέλεγκτη διαφθορά, την παρακμή των υποδομών, την αδύναμη κυβέρνηση και τις τακτικές εξάρσεις πολιτικής αστάθειας. Δεν είναι επίσης σαφές πώς το Ιράκ θα χρηματοδοτήσει το έργο.
Αναλυτές και Δυτικοί διπλωμάτες έχουν επίσης σημειώσει ότι ο προτεινόμενος διάδρομος της G20 θα μπορούσε επίσης να διαρκέσει δεκαετίες.
Η Τουρκία έχει προσπαθήσει να ακροβατήσει στη στρατηγική γραμμή μεταξύ Δύσης και Ανατολής προσπαθώντας να διατηρήσει ισχυρές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αλλά και με τη Ρωσία και την Κίνα. Η προσέγγιση αυτή έχει κατά καιρούς υποδαυλίσει τις εντάσεις με τη Δύση. Αυτή την εβδομάδα, για παράδειγμα, δύο τουρκικές εταιρείες υπέστησαν κυρώσεις από τις ΗΠΑ επειδή φέρονται να βοήθησαν τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Η Άγκυρα έχει γενικά υποστηρίξει την πρωτοβουλία Belt and Road της Κίνας, πρόσθεσε ο Πεκέρ, αλλά είπε ότι ο ρόλος της στο σχέδιο ήταν περιορισμένος. Το Πεκίνο έχει διαθέσει περίπου 4 δισ. δολάρια σε επενδύσεις στην Τουρκία μέσω της πρωτοβουλίας Belt and Road, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 1,3% του συνόλου, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Carnegie Endowment for International Peace.
Ο Μουράτ Γεσίλτας, διευθυντής μελετών εξωτερικής πολιτικής στη Seta, μιας δεξαμενή σκέψης με δεσμούς με την κυβέρνηση Ερντογάν, δήλωσε ότι παρά την εναλλακτική πρόταση, η Άγκυρα θα μπορούσε ακόμη να πιέσει για να ενταχθεί στην πρωτοβουλία Ινδίας-Μέσης Ανατολής.
Ο Ερντογάν είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει την επιχειρηματολογία του ήδη από την περασμένη εβδομάδα, εάν συναντιόταν με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Ο Γιεσιλτάς δήλωσε ότι, εκτός από το να προβάλλει την επιχειρηματολογία σχετικά με τη βολική γεωγραφική θέση της Τουρκίας για το εμπόριο, η χώρα μπορεί επίσης να ασκήσει την επιρροή της στην περιοχή, ιδίως μετά την πρόσφατη αναθέρμανση των σχέσεών της με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
«Η Τουρκία ασκεί σημαντική πολιτική επιρροή στην περιοχή (και είναι) ικανή να διευκολύνει τις εμπορικές διαπραγματεύσεις και να επιλύει τις διαφορές μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν στον διάδρομο», δήλωσε ο Γιεσιλτάς.
*Πρόσθετο ρεπορτάζ από τη Φούντζα Γκιουλέρ στην Άγκυρα
 | © The Financial Times Limited [2023]. All Rights Reserved. FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Limited Not to be redistributed, copied or modified in any way. politis.com.cy is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation. |
